Luật An Phú: Rút kinh nghiệm vụ án hình sự đã xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm

Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm vụ án Lê Quý bị kết án tử hình về tội “Giết người”, đã quyết định hủy Bản án hình sự sơ thẩm và Bản án hình sự phúc thẩm đối với Quý, để điều tra lại theo đúng qui định của pháp luật.

Vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự thấy cần thiết rút kinh nghiệm chung cho các Viện kiểm sát địa phương, nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả công tác thực hành quyên công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự, cụ thể:

1./. Nội dung vụ án như sau: Khoảng 21 giờ 30 phút ngày 22/3/2009, trong lúc ngồi uống rượu tại quán của chị Lê Thị Mến ở chợ Mỏ, Lê Quý (sinh ngày 31/6/1990; trú tại huyện T, tỉnh N) phát sinh mâu thuẫn với anh Phan Cư. Sau đó, Lê Quý cùng Nguyễn Vi về lấy 01 con dao nhọn dài 25cm, rộng 3,2cm rồi quay lại quán để đánh nhóm anh Cư. Trong lúc hai bên đánh nhau, Quý đã dùng dao đâm anh Cư 4-5 nhát vào vùng đầu, hông trái, ngực trái và thấu phổi. Lúc này, anh Phạm Minh chạy đến định đánh Quý thì bị Quý dùng dao đâm 01 nhát trúng người, anh Minh bỏ chạy thì Quý đuổi theo đâm 02 nhát vào lưng, thấu phổi. Hậu quả anh Phan Cư và anh Phạm Minh đều chết trên đường đi cấp cứu.

2/. Tòa án nhân dân tỉnh N, tại Bản án hình sự sơ thẩm số 68/2009/HSST ngày 19/8/2009, đã áp dụng các điểm a, n khoản 1 Điều 93; các điểm b, p khoản 1, khoản 2 Điều 46 Bộ luật hình sự, xử phạt Lê Quý: Tử hình, Nguyễn Vi: 20 năm tù đều về tội “Giết người”.

3/. Sau xét xử sơ thẩm, ông Lê Tân (bố Lê Quý) cung cấp các tài liệu thể hiện bị cáo Quý sinh năm 1991 chứ không phải 1990 (khi xảy ra vụ án Quý chưa đủ 18 tuổi).

4/. Ngày 20/8/2009, Lê Quý và Nguyễn Vi kháng cáo xin giảm hình phạt. Tại bản án hình sự phúc thẩm số 558/2010/HSPT ngày 10/9/2010,

5/. Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh không chấp nhận kháng cáo, không chấp nhận các tài liệu do gia đình bị cáo Quý cung cấp, giữ nguyên phần trách nhiệm hình sự của bản án sơ thẩm.

6/. Sau khi xem xét hồ sơ và đề xuất kháng nghị giám đốc thẩm, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 27/2011/HS-KN ngày 16/11/2011, đề nghị Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm hủy hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm nêu trên đối với Lê Quý để điều tra lại.

* Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, tại Quyết định giám đốc thẩm số 07/2012/HS-GĐT ngày 18/4/2012, đã quyết định hủy Bản án hình sự sơ thẩm và Bản án hình sự phúc thẩm nêu trên để điều tra lại theo đúng qui định của pháp luật.

7/. Một số vấn đề cần rút kinh nghiệm:

* Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm, các cơ quan tiến hành tố tụng căn cứ vào các tài liệu như Giấy chứng minh nhân dân của Lê Quý thể hiện Quý sinh ngày 31/6/1990, phù hợp với lời khai của Quý tại Cơ quan điều tra và tại phiên tòa sơ thẩm, nên Tòa án cấp sơ thẩm kết luận Quý sinh năm 1990, khi phạm tội đã đủ 18 tuổi và áp dụng hình phạt Tử hình đối với bị cáo.

Sau xét xử sơ thẩm, ông Lê Tân (bố của Quý) cung cấp các tài liệu thể hiện Quý sinh năm 1991, nhưng Tòa án cấp phúc thẩm không chấp nhận những tài liệu này và xác định Quý sinh ngày 31/6/1990.

* Tuy nhiên, việc xác định tuổi chính xác của Lê Quý còn thiếu căn cứ vững chắc bởi vì tháng 6 hàng năm chỉ có 30 ngày, không có ngày 31/6, đồng thời trong hồ sơ vụ án có nhiều tài liệu thể hiện mâu thuẫn về ngày, tháng, năm, sinh của Lê Quý, cụ thể như: Bản gốc giấy khai sinh của Lê Quý đã bị mất, chỉ thu được 02 bản sao thể hiện khác nhau về năm sinh của Quý.

- Bản sao giấy khai sinh đề ngày đăng ký là 30/11/1995 do ông Nguyễn Vân, ký sao y thể hiện Quý sinh ngày 31/6/1990. Bản sao giấy khai sinh của Quý đề ngày đăng ký là 30/6/1991 do ông Mai Diễn (Phó chủ tịch UBND xã Hoa Động) ký sao y thể hiện Quý sinh ngày 31/6/1991.

- Công an huyện T, tỉnh N lưu giữ 02 quyển sổ hộ khẩu của gia đình cụ Lê Bưởng (ông nội Quý) đều được cấp ngày 23/4/1994. Trong đó, 01 quyển có dấu sửa năm sinh của Quý giữa 1990 và 1991; còn 01 quyển thể hiện Quý sinh năm 1991.

- Tại kết luận giám định số 10 ngày 15/02/2010 của Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh N xác định năm sinh của Quý trong quyển hộ khẩu nêu trên đã bị sửa từ năm 1991 sang 1990.

Kết luận này phù hợp với lời khai của ông Lê Tân là Quý sinh năm 1991, sau đó ông xin sửa thành sinh năm 1990 để Quý đi học trước tuổi.

Công an xã Hoa Động lưu 02 quyển đăng ký hộ khẩu hộ khẩu của gia đình Quý, đều thể hiện khác nhau về năm sinh của Quý gồm: Sổ (số lưu trữ là quyển 7) thể hiện Quý sinh năm 1990 và Sổ (không số) thể hiện năm sinh của Quý có dấu sửa giữa 1990 và 1991.

Bản kết luận giám định số 10 nêu trên xác định năm sinh của Quý trong sổ đăng ký hộ khẩu này bị sửa từ 1991 sang 1990.

Bà Lê Thị Bàng (người đỡ đẻ Lê Quý) xác định năm sinh của Quý không thống nhất: lúc thì khai sinh năm 1990, lúc thì khai sinh năm 1991. Do đó, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã hủy bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm nêu trên để điều tra lại. Lê Quý bị áp dụng mức hình phạt cao nhất là Tử hình (mức phạt này chỉ áp dụng với người đã thành niên, đủ 18 tuổi), nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm và cấp phúc thẩm không chú trọng, làm rõ những mâu thuẫn về ngày, tháng, năm, sinh của bị cáo dẫn đến việc ra bản án với mức hình phạt Tử hình thiếu căn cứ, bởi lẽ, nếu như xác định chắc chắn được năm sinh của Lê Quý là 1991, thì khi phạm tội Quý chưa đủ 18 tuổi, là người chưa thành niên, nên theo quy định của Pháp luật, Quý không bị áp dụng mức phạt Tử hình.

Với tài liệu mâu thuẫn như trên, các cơ quan tố tụng vẫn xác định bị can, bị cáo Lê Quý khi phạm tội (ngày 22/3/2009) đã đủ 18 tuổi, là người đã thành niên và áp dụng hình phạt Tử hình đối với Quý là thiếu căn cứ. Đây là một sai lầm nghiêm trọng cần rút kinh nghiệm khi giải quyết các vụ án có bị can, bị cáo có thể bị áp dụng hình phạt Tử hình, nhưng đang ở độ tuổi ranh giới giữa thành niên và chưa thành niên . Ghi chú: Tên người và địa danh đã thay đổi.

Thái Hưng

Công ty Luật An Phú nhận tư vấn tại nhà, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, qua thư điện tử; Thù lao của Luật sư dựa vào sự đánh giá của khách hàng và hiệu quả  công việc.

Mọi chi tiết xin liên hệ: Công ty Luật An Phú

Trụ sở chính: Phòng 315 tầng 3 Tòa nhà văn phòng Việt Anh, số 33 ngõ 142  đường Ngô Gia Tự, phường Việt Hưng, Long Biên, Hà Nội. Điện thoại: 04.625.707.13; Fax: 04.625.707.15;

Số cần gọi gấp: 0904 226 799-  09898.511.69

Email: luatanphu@gmail.com
Website: www.anphulaw.com