Cách đầu tư chứng khoán khi nền kinh tế ẩn chứa nhiều rủi ro

Với nền kinh tế toàn cầu có nhiều biến động như hiện nay, các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm đã chuyển từ đầu tư dài hạn sang ngắn hạn, và việc dự đoán "giá quá khứ không còn hữu ích cho dự đoán giá trong tương lai".

Trong những ngày cuối năm, các thị trường tài chính và chứng khoán thế giới đều bị chấn động khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB), hay một cơ quan nghiên cứu độc lập là Conference Board (là tổ chức tư nhân nay quy tụ hơn 1,000 doanh nghiệp công và tư tại 60 quốc gia chuyên tổng hợp nghiên cứu về kinh tế và kinh doanh của các doanh nghiệp) dự báo tình hình kinh tế toàn cầu cho năm 2015 theo hướng bi quan hơn trước.

Cùng lúc đó, người ta còn thấy một nghịch lý là đồng USD tiếp tục lên giá sau các tín hiệu khởi sắc từ nền kinh tế Mỹ, và giá dầu tiếp tục bị sụt giá và phá đáy, đi cùng bất thường là nhiều nền kinh tế trên thế giới đang bắt đầu nói đến một nguy cơ khác, là nạn giảm phát.

Thật may mắn, thị trường chứng khoán chỉ là một phần của nền kinh tế và nhà đầu tư chứng khoán thường đặt cược vào tương lai. Do đó, tâm lý của họ có thể thoát ra khỏi những ảnh hưởng từ các yếu tố vĩ mô của nền kinh tế, kể cả lúc xấu nhất. Những tin tức vĩ mô có thể là xấu và rủi ro ngày hôm nay, nhưng nếu nhà đầu tư chứng khoán tin rằng thời gian tới sẽ tốt hơn thì họ có thể bắt đầu mua vào và làm tăng giá cổ phiếu.

Tuy nhiên, cần lưu ý điều đó chỉ đúng trong ngắn hạn, khi chỉ số thị trường chứng khoán có thể tăng và giảm một cách độc lập với nền kinh tế. Nhưng về dài hạn, tin tức nền kinh tế đuổi kịp và tác động lên thị trường chứng khoán sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các cơ hội đầu tư.

Cụ thể, khi nền kinh tế bắt đầu bùng nổ hồi phục tăng trưởng, thị trường chứng khoán lập tức phản ứng sẽ đi lên mạnh mẽ cùng với đà tăng trưởng của nền kinh tế. Ngược lại, khi nền kinh tế vẫn trong đà trì trệ không tiến triển, hoạt động bán tháo trong ngắn hạn để "đối phó với dòng vốn" (responding to capital inflows), bán dưới giá trị thật của nó (selling below its true value) của nhà đầu tư là rất lớn, có thể khiến thị trường sụt giảm mạnh. Đó là “bi kịch” khi tin tức nền kinh tế đi song hành với thị trường chứng khoán, và không còn phân biệt đâu là ngắn hay dài hạn nữa.

Các nhà đầu tư phải theo dõi thường xuyên các biểu đồ phân tích kỹ thuật để tìm kiếm những tín hiệu mua và bán mà lịch sử lặp lại theo thời gian, và sau đó cố gắng sử dụng để dự đoán xu hướng giá trong tương lai. Những mô hình lặp lại vì mua bán dựa trên sự sợ hãi và tham lam của các nhà đầu tư, nôm na là "mua khi sợ hãi, bán khi tham lam" (buy on fear, sell on greed).

Tuy nhiên, điều này chỉ hữu ích trong điều kiện bình thường, thị trường ít có biến động rủi ro. Bởi lẽ, với nền kinh tế toàn cầu có nhiều biến động như hiện nay, các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm đã chuyển từ đầu tư dài hạn sang ngắn hạn, và việc dự đoán "giá quá khứ không còn hữu ích cho dự đoán giá trong tương lai" (past prices aren't useful for predicting future prices).

Phạm Quốc Hoàng - William D. Dudley